بررسی اثرات مهاری و آپوپتوتیک نانوکورکومین دندروزومی بر عفونت منتشره ناشی از کاندیدا آلبیکنس در موش balb/c

مقدمه: عفونتهای قارچی در در دهه های اخیر رو به افزایش بوده و اهمیت ویژه ای پیدا کرده اند چرا که منجر به مرگ و میر بیماران می شوند. از طرفی، افزایش مقاومت دارویی در بین گونه های کاندیدا و نیز افزایش بیماران دارای فاکتورهای زمینه ای و دچار نقص ایمنی در کنار کمبود داروهای ضد قارچی در دسترس به ازدیاد بیماری های قارچی و مرگ آور کمک کرده است. علاوه بر این، داروهای قارچی موجود دارای اثرات جانبی متعددی هستند و یا طیف اثر محدودی دارند. مشکلات مذکور بر نیاز به بررسی و یافتن داروهای جدید و موثر ضد قارچی تاکید دارد. ترکیبات طبیعی و غیر شیمیایی از نمونه های جذاب برای این منظور هستند که دارای طیف گسترده ای از فعالیت های بیولوژیکی باشند. کورکومین (curcumin) ترکیب فنولی مستخرج از ریزوم گیاه زردچوبه می باشد. این ماده دارای خواص مختلف داروئی از جمله ضدسرطانی، ضدعفونی و آنتی اکسیدانی می باشد. از سوی دیگر، کورکومین دارای منشا گیاهی بوده و فاقد اثر جانبی مضر حتی در دوزهای بالا برای سلول و بافت های نرمال می باشد. مطالعات مختلفی بر روی اثرات این ترکیب بر روی سلولهای سرطانی و یا میکروارگانیسمها انجام گرفته است. با این حال، این ترکیب ارزشمند داروئی بدلیل حلالیت ضعیف در محیط های آبی، زیست ماندگاری بسیار پایینی را در محیط کشت و بخصوص محیط in vivo نشان می دهد. در سال های اخیر، تلاش های زیادی جهت افزایش حلالیت و ماندگاری زیستی مواد هیدروفوب مثل کورکومین صورت گرفته است. به طور مثال می توان به استفاده ازنانوذرات دندروزومی اشاره کرد. با توجه به اینکه مطالعات اندکی بر روی اثرات ضد قارچی این ماده از جمله ی آپوپتوز صورت گرفته است لذا هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات ضد قارچی و آپوپتوتیک نانوکورکومین دندروزومی علیه گونه های کاندیدا در محیط in vitro می باشد. مواد و روش کار: حساسیت گونه های مختلف کاندیدا ( آلبیکنس، تروپیکالیس، کروزئی، پاراپسیلوزیس) به غلظت های مختلف کورکومین و نانوکورکومین به روش براث میکرودیلوشن مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه کار به روش in vivo خواص ضد قارچی نانوکورکومین بررسی شد. 25 عدد موش نژاد balb/c به پنج گروه پنج تایی تقسیم شدند و عفونت به صورت تزریق داخل وریدی 107 × 0.5 بلاستوسپور کاندیدا آلبیکنس ایجاد شدو دزهای مختلف دارو (5، 10، 20 و 40 میلی گرم در کیلوگرم) به صورت صفاقی تزریق شد. بعد از یک ماه دارودرمانی موش ها به روش انسانی کشته شدند و اندام های مختلف آنها جهت کشت استریل برای شمارش کلنی ها و همچنین بررسی ضایعات پاتولوژی استفاده گردید. جهت بررسی بیشتر خواص آپوپتیک دارو تست تانل بر روی اسمیرهای تهیه شده قارچی انجام گرفت. نتایج: در نانوکورکومین حداقل غلظت مهاری برای تمامی گونه ها mg/ml 0.5 بود به جز کاندیدیا کروزئی که این مقدار mg/ml 1 یافت شد. در کورکومین حداقل غلظت مهاری برای کاندیدا آلبیکنس و کروزئی mg/ml 2 و برای دو گونه دیگر mg/ml 1 یافت شد. نتایج حاصل از کشت استریل اندام ها نشان داد که نانوکورمین در یک رویه ی وابسته به دز باعث کاهش مقدار قارچ در اندام های مختلف گردیده است. بیشترین میزان مهار قارچ هم در غلظت mg/kg 40 مشاهده شد. بیشترین میزان کلنی ها در کلیه و کمترین میزان در طحال مشاهده شدند. ضایعات پاتولوژیکی مختلفی در اندام های مختلف مشاهده شد. بیشترین ضایعات در کلیه به صورت نفریت بینابینی چند هسته ای، کانون های مختلف نکروز، آتروفی گلومرولی ، پرخونی و خونریزی مشاهده شد. در دیگر اندام ها از قبیل مغز و ریه نیز نیز پرخونی، خونریزی و کانون های نکروز مشاهده شد. وجود مخمر بیشتر در کلیه مشاهده شد. که در دوزهای بالای دارو میزان آن به شدت کاهش پیدا کرده بود. نتایج حاصل از تست تانل نشان داد که در نانوکورکومین در غلظت mg/kg 0.25 باعث بیشترین میزان آپوپتوز شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان دهنده ی بیشتر کارآمد بودن نانوکورکومین در مهار رشد قارچ های گونه کاندیدا در مقایسه با کورکومین می باشد. این اثر ضد قارچی از طریق القای آپوپتوز در قارچ می باشد و مشاهده مثبت شدن تست آپوپتوز در تست تانل این را نیز تایید میکند. کاهش معنی دار تعداد کلنی های بافتی در کشت اندام ها و همچنین کاهش ضایعات نشان می دهد که نانوکورکومین می تواند به عنوان یک ضد قارچ بهینه عمل کند. همچنین مشاهده شده است که نانوکورکومین همراه دیگر داروهای ضد قارچی می تواند اثرات بهتری از خود نشان دهد. نتیجه تست تانل واقعیت دیگری را آشکار می کند و آن اینکه نانوکورکومین در غلظت غیر کشنده خود بیشترین میزان آپوپتوز را القا می کند و این احتمال می رود که دز کشنده آن از طریق نکروز باعث مرگ سلول های قارچی شود.